W ostatnich latach obserwujemy w medycynie dążenie do jak najszybszej aktywizacji pacjenta. Zarówno na oddziałach ortopedycznych jak i chirurgicznych stara się, aby pacjent jak najszybciej zaczął chodzić. Działanie to może wydawać się dziwne i niezrozumiałe. Z jednej strony nierzadko utrzymują się dolegliwości bólowe, a z drugiej strony istnieje obawa o założone szwy. Równocześnie naturalnym wydaje się, że po zabiegu należy odpoczywać. Dlaczego więc wysiłek fizyczny po zabiegu jest tak ważny? Jakie ma to korzyści? I czy zakrzepica jest jedynym powikłaniem pozabiegowym? Czy żylna choroba zatorowo-zakrzepowa jest groźna?
Właściwe wyzdrowienie po przeprowadzonej operacji wymaga czasu i często wsparcia wielu specjalistów zespołu medycznego, takich jak lekarze, pielęgniarki, fizjoterapeuci, dietetycy i psychologowie. W procesie rekonwalescencji istotną rolę odgrywają czynniki takie jak odpowiednie odżywianie się pacjenta oraz aktywność fizyczna zarówno przed jak i po operacji. Dlatego warto wykorzystać okres oczekiwania na zabieg, aby przygotować organizm do późniejszego powrotu do zdrowia. Przestrzeganie kilku zaleceń może przyspieszyć proces regeneracji, zmniejszyć ryzyko powikłań i skrócić czas hospitalizacji. Czy zakrzepica jest jedynym powikłaniem pozabiegowym? Czy żylna choroba zatorowo-zakrzepowa jest groźna?
Czym jest zakrzepica?
Krew z jednej strony musi być płynna, aby móc przemieszczać się w naszych naczyniach krwionośnych. To właśnie odpowiednia konsystencja krwi sprawia, że może ona przepływać przez żyły i tętnice. Z drugiej strony w przypadku zranienia bądź powstania krwotoku krew musi mieć zdolność do krzepnięcia. Bez tej zdolności krwawilibyśmy w nieskończoność, co mogłoby się skończyć dla nas tragicznie. Tym samym organizm cały czas musi zachowywać równowagę pomiędzy czynnikami antyzakrzepowymi i prozakrzepowymi. W normalnych warunkach regulacja ta przebiega praktycznie bez zakłóceń. Niestety, w niektórych sytuacjach balans ten zostaje zachwiany. Sytuacje takie jak uszkodzenia naczyń krwionośnych, zwolniony przepływ krwi czy zmiana właściwości tejże krwi prowadzą do większej skłonności do powstawania zakrzepów. Duże zabiegi operacyjne wiążą się często z długim unieruchomieniem. To właśnie zwolniony przepływ krwi wynikający z unieruchomienia jest głównym czynnikiem ryzyka powstania zakrzepicy po zabiegach operacyjnych.
Czemu lekarze po dużych zabiegach zalecają zastrzyki podskórne?
Pacjentki wypisywane do domu nierzadko dostają zalecenie, aby stosowały podskórne zastrzyki. Najczęściej jest to heparyna drobnocząsteczkowa. Heparyna naturalnie występuje w naszym ciele i jest czynnikiem przeciwzakrzepowym. Podaje się ją pod skórę – “w brzuch”. Lek ten powoduje obniżenie zdolności krwi do krzepnięcia, a tym samym zmniejsza ryzyko powstawania zakrzepów. Dzięki regularnym stosowaniu heparyny po zabiegu zmniejsza się ryzyko powstania groźnej w skutkach choroby zatorowo-zakrzepowej. Jest to powstawanie zakrzepów i zatorów w głębokich tętnicach kończyn dolnych. Może prowadzić ono nawet do zatoru płucnego. Heparyn drobnocząsteczkowych nie stosuje się po małych zabiegach takich jak powiększanie ust czy usuwanie blizn.
Szwy a aktywność fizyczna
Po zabiegu chirurgicznym, aktywność fizyczna może być ograniczona przez obecność szwów. Szwy są stosowane w celu zabezpieczenia skóry i tkanki podczas gojenia się rany. Dlatego istotne jest przestrzeganie zaleceń lekarza dotyczących aktywności fizycznej w okresie rekonwalescencji.
- W okresie początkowej fazy gojenia, zwykle zaleca się unikanie intensywnych ćwiczeń lub działań, które mogą wywołać nadmierny nacisk lub naprężenie na szwy.
- Unikaj wykonywania skoków, gwałtownych ruchów, biegania lub innych aktywności, które mogą narażać szwy na niewłaściwe naprężenia i ryzyko rozdzielenia się ran.
- Unikaj wywierania bezpośredniego nacisku na obszar szwów podczas wykonywania aktywności fizycznej. Oznacza to unikanie pozycji, w których szwy są pod dużym obciążeniem lub uciskiem.
- Zawsze skonsultuj się z lekarzem przed rozpoczęciem jakiejkolwiek aktywności fizycznej po operacji. Lekarz będzie mógł ocenić stan szwów, postęp gojenia się i dostosować zalecenia dotyczące aktywności fizycznej do indywidualnych potrzeb.
Wysiłek fizyczny po zabiegu
Powrót do zdrowia po operacji wymaga aktywności fizycznej, która jest istotna dla utrzymania siły i prawidłowego funkcjonowania mięśni. Jest to również ważne w celu zapobiegania sarkopenii, czyli utracie masy mięśniowej. Dlatego istotnym elementem skutecznego powrotu do zdrowia jest jak najwcześniejsze rozpoczęcie aktywności po operacji. Zazwyczaj już w pierwszych dniach po zabiegu zachęca się pacjentów do wykonywania prostych ćwiczeń i podejmowania niewielkich ruchów pod nadzorem fizjoterapeuty lub pielęgniarki. Nawet samo wstanie z łóżka i przejście kilku kroków ma duże znaczenie dla rehabilitacji. Stopniowo intensywność aktywności zwiększa się, a jej czas trwania wydłuża. Ważne jest, aby aktywność fizyczna po operacji nie była zbyt obciążająca. Zwykle zaleca się unikanie podnoszenia ciężkich przedmiotów i wyczerpujących ćwiczeń. Mięśnie potrzebują czasu na regenerację i dostęp do odpowiednich materiałów budulcowych.
Jaki wysiłek fizyczny po zabiegu wybrać?
Po zabiegu wybór odpowiedniego wysiłku fizycznego zależy od rodzaju operacji, indywidualnych możliwości pacjenta oraz zaleceń lekarza. W większości przypadków zaleca się rozpoczęcie łagodnych form aktywności fizycznej, które nie obciążają nadmiernie organizmu.
Wysiłek fizyczny po zabiegu warto rozpocząć od krótkich spacerów. Szczególnie dobry pomysłem na początek spacery na świeżym powietrzu. Gimnastyka rehabilitacyjna po konsultacji z fizjoterapeutą również jest dobrym wyborem. Oprócz tego łagodne formy ćwiczeń takie jak joga, oparte na kontroli oddechu i płynnych ruchach mogą pomóc w rozluźnieniu ciała, zwiększeniu elastyczności i redukcji napięcia. Jeśli lekarz zezwala na kontakt z wodą, pływanie lub ćwiczenia w wodzie mogą być dobrym wyborem, ponieważ woda wspomaga utrzymanie ciała i zmniejsza obciążenie stawów.
Czemu po zabiegu trzeba chodzić?
Chodzenie po zabiegu jest ważnym elementem procesu leczenia. Powoduje ono, że krew z kończyn dolnych jest niejako wyciskana przez poruszające się mięśnie. Tym samym przeciwdziała ona zastojowi krwi oraz jej wykrzepianiu. Równocześnie warto zaznaczyć, że spokojny ruch poprawia krążenie w całym organizmie. Wiele pacjentek w okresie pooperacyjnym skarży się na niewielkie trudności z oddychaniem. Krótki spacer po pokoju niejednokrotnie zmniejsza te dolegliwości oraz ułatwia nabranie spokojnego wdechu. Wykazano również, że chodzenie po zabiegu operacyjnym redukuje ryzyko innych powikłań okołooperacyjnych. Ponadto w przypadku innych zabiegów chirurgicznych wykazano, że brak chodzenia po operacji wydłuża czas hospitalizacji.
Wysiłek fizyczny po zabiegu w postaci spaceru?
O ile lekarze zalecają umiarkowany wysiłek fizyczny po zabiegu, o tyle zdecydowanie odradzają ćwiczeń o dużej intensywności. Krótki spacer po domu czy w jego okolicy wydaje się najrozsądniejszym sposobem na wysiłek fizyczny po zabiegu. Powinniśmy dać czas naszemu organizmowi na zregenerowanie się. Równocześnie należy poczekać do czasu usunięcia szwów z większym wysiłkiem fizycznym. Nasze wątpliwości powinniśmy również skonsultować z operującym nas lekarzem. Z jednej strony zminimalizuje to ryzyko powikłań, a z drugiej strony zapewni odpowiednie gojenie się rany. Warto również pamiętać, że spacer to jedna z najbardziej niedocenionych form ruchu. Nie wymaga on specjalistycznego sprzętu ani techniki, a zapewnia fenomenalne efekty.
