W ostatnich latach obserwujemy w medycynie dążenie do jak najszybszej aktywizacji pacjenta. Zarówno na oddziałach ortopedycznych jak i chirurgicznych stara się, aby pacjentka jak najszybciej zaczęła chodzić. Działanie to może wydawać się dziwne i niezrozumiałe. Z jednej strony nierzadko utrzymują się dolegliwości bólowe, a z drugiej strony istnieje obawa o założone szwy. Równocześnie naturalnym wydaje się, że po zabiegu należy odpoczywać. Dlaczego więc wysiłek fizyczny po zabiegu jest tak ważny? Jakie ma to korzyści? I czy zakrzepica jest jedynym powikłaniem pozabiegowym? Czy żylna choroba zatorowo-zakrzepowa jest groźna?
Czym jest zakrzepica?
Krew z jednej strony musi być płynna, aby móc przemieszczać się w naszych naczyniach krwionośnych. To właśnie odpowiednia konsystencja krwi sprawia, że może ona przepływać przez żyły i tętnice. Z drugiej strony w przypadku zranienia bądź powstania krwotoku krew musi mieć zdolność do krzepnięcia. Bez tej zdolności krwawilibyśmy w nieskończoność, co mogłoby się skończyć dla nas tragicznie. Tym samym organizm cały czas musi zachowywać równowagę pomiędzy czynnikami antyzakrzepowymi i prozakrzepowymi. W normalnych warunkach regulacja ta przebiega praktycznie bez zakłóceń. Niestety, w niektórych sytuacjach balans ten zostaje zachwiany. Sytuacje takie jak uszkodzenia naczyń krwionośnych, zwolniony przepływ krwi czy zmiana właściwości tejże krwi prowadzą do większej skłonności do powstawania zakrzepów. Duże zabiegi operacyjne wiążą się często z długim unieruchomieniem. To właśnie zwolniony przepływ krwi wynikający z unieruchomienia jest głównym czynnikiem ryzyka powstania zakrzepicy po zabiegach operacyjnych.
Czemu lekarze po dużych zabiegach zalecają zastrzyki podskórne?
Pacjentki wypisywane do domu nierzadko dostają zalecenie, aby stosowały podskórne zastrzyki. Najczęściej jest to heparyna drobnocząsteczkowa. Heparyna naturalnie występuje w naszym ciele i jest czynnikiem przeciwzakrzepowym. Podaje się ją pod skórę – “w brzuch”. Lek ten powoduje obniżenie zdolności krwi do krzepnięcia, a tym samym zmniejsza ryzyko powstawania zakrzepów. Dzięki regularnym stosowaniu heparyny po zabiegu zmniejsza się ryzyko powstania groźnej w skutkach choroby zatorowo-zakrzepowej. Jest to powstawanie zakrzepów i zatorów w głębokich tętnicach kończyn dolnych. Może prowadzić ono nawet do zatoru płucnego. Heparyn drobnocząsteczkowych nie stosuje się po małych zabiegach takich jak powiększanie ust czy usuwanie blizn.
Czemu po zabiegu trzeba chodzić?
Chodzenie po zabiegu jest ważnym elementem procesu leczenia. Powoduje ono, że krew z kończyn dolnych jest niejako wyciskana przez poruszające się mięśnie. Tym samym przeciwdziała ona zastojowi krwi oraz jej wykrzepianiu. Równocześnie warto zaznaczyć, że spokojny ruch poprawia krążenie w całym organizmie. Wiele pacjentek w okresie pooperacyjnym skarży się na niewielkie trudności z oddychaniem. Krótki spacer po pokoju niejednokrotnie zmniejsza te dolegliwości oraz ułatwia nabranie spokojnego wdechu. Wykazano również, że chodzenie po zabiegu operacyjnym redukuje ryzyko innych powikłań okołooperacyjnych. Ponadto w przypadku innych zabiegów chirurgicznych wykazano, że brak chodzenia po operacji wydłuża czas hospitalizacji.
Czy zamiast spaceru mogę pójść na siłownię?
O ile lekarze zalecają umiarkowany wysiłek fizyczny po zabiegu, o tyle zdecydowanie odradzają ćwiczeń o dużej intensywności. Krótki spacer po domu czy w jego okolicy wydaje się najrozsądniejszym sposobem na wysiłek fizyczny po zabiegu. Powinniśmy dać czas naszemu organizmowi na zregenerowanie się. Równocześnie należy poczekać do czasu usunięcia szwów z większym wysiłkiem fizycznym. Nasze wątpliwości powinniśmy również skonsultować z operującym nas lekarzem. Z jednej strony zminimalizuje to ryzyko powikłań, a z drugiej strony zapewni odpowiednie gojenie się rany. Warto również pamiętać, że spacer to jedna z najbardziej niedocenionych form ruchu. Nie wymaga on specjalistycznego sprzętu ani techniki, a zapewnia fenomenalne efekty.
