Zmiany barwnikowe, zwane również plamami pigmentacyjnymi, pojawiają się na ciele każdego z nas. Mogą przybierać różne kolory – od delikatnych, niemalże niewidocznych na skórze, po całkowicie ciemne, budzące niepokój. Jednak ich obecność nie musi powodować stresu. Każde tego typu znamie powinno być poddane fachowej i regularnej kontroli. Do oceny takich zmian skórnych stosuje się nieinwazyjne badanie dermatoskopowe. Kiedy warto wykonać badanie dermatoskopowe? Dowiedz się więcej!
Czym tak właściwie jest dermatoskopia?
Badanie dermatoskopowe jest podstawowym badanie w praktyce dermatologicznej. Do badania niezbędne jest urządzenie o nazwie dermatoskop, które składa się z zestawu optycznego posiadającego soczewki powiększające (obraz jest powiększany dziesięciokrotnie) oraz światła. Zasada działania dermatoskopu przypomina tę stosowaną w mikroskopie – umożliwia to dokładne przyjrzenie się zmianom skórnym w dużej skali. Obraz obserwowany przez dermatoskop prezentuje znacznie większą ilość detali niż ten widziany gołym okiem, co umożliwia lepszą ocenę cech morfologicznych. Specjalista analizuje widoczne struktury nawet do 3 mm pod powierzchnią skóry! Badanie dermatoskopowe jest obecnie badaniem standardowym w rozpoznawaniu plam barwnikowych, czerniaka oraz nowotworów skóry niebędących czerniakami. Ponadto odnajduje zastosowanie również w wielu innych schorzeniach skórnych. Skuteczność diagnostyki dermatoskopowej opiera się głównie na doświadczeniu lekarza, choć ważne jest także jakość używanego sprzętu.
Czy badanie dermatoskopowe boli?
Dermatoskopia reprezentuje badanie zupełnie nieinwazyjne oraz pozbawione bólu. Podczas tego procesu dermatolog przyciska dermatoskop do skóry pacjenta i za pośrednictwem układu optycznego dokładnie analizuje zmiany skórne. Zazwyczaj urządzenie jest przykładane do obszaru badanej skóry po uprzednim nałożeniu na okular specjalnego olejku immersyjnego (czyli substancji, która ogranicza rozpraszanie i odbijanie światła).
Czas trwania badania dermatoskopowego jest zależny od liczby analizowanych zmian skórnych i zazwyczaj wynosi od kilku do kilkunastu minut. W gabinetach dermatologicznych możliwe jest przeprowadzenie tego typu badania zarówno w przypadku pojedynczych niepokojących zmian, jak i poddanie obserwacji całej powierzchni skóry ciała.
Badanie dermatoskopowe a jego wynik – jak go rozumie?
Ocena przebarwień skóry za pomocą dermatoskopu odbywa się zgodnie z ustalonymi standardami. Jedną z technik jest wykorzystanie skali ABCDE, która opisuje:
A- zmiana jest asymetryczna,
B- zmiana ma nieregularne, poszarpane lub pogrubione brzegi,
C- kolor zmiany jest niejednolity i nierównomiernie rozłożony,
D- średnica zmiany przekracza 5 mm,
E- znamię ulega przekształceniom i zmianom w czasie.
Na podstawie tych cech lekarz może obliczyć tzw. wskaźnik dermatoskopowy (TDS). Dzięki niemu może ocenić, czy konieczne jest usunięcie podejrzanej zmiany skórnej lub zastosowanie innej metody usuwania, głównie ze względów estetycznych. Czułość dermatoskopii wynosi 95%. Niemniej jednak uważa się, że powinna być ona traktowana jako dodatkowe narzędzie diagnostyczne, a nie jako główna metoda oceny.
Czym jest wideodermatoskopia?
Wideodermatoskopia jest narzędziem diagnostyki zmian barwnikowych, mającym na celu wykrycie czerniaka skóry we wczesnym stadium. Dzięki zaawansowanym technologiom, sprzęt samoczynnie analizuje charakterystyki znamienia, takie jak jego symetria, wielkość, kolor i kontury, prezentując wyniki na ekranie monitora. System umożliwia śledzenie postępu zmian podczas kolejnych kontroli. Nawet najmniejsze zmiany mogą być obserwowane przy użyciu tej metody. Poza identyfikacją czerniaka, aparat jest w stanie wykryć niemal każdą inną zmianę skórną.
Wiele osób ma pieprzyki na ciele, choćby najmniejsze. Jednak nie każdy musi natychmiastowo przechodzić przez szczegółową diagnostykę znamion barwnikowych. Osoby o jasnej karnacji oraz te, które posiadają liczne pieprzyki, powinny szczególnie uważać na zmiany w swojej skórze. Regularna kontrola jest konieczna dla tych, których rodzina ma historię czerniaka skóry. Istnieją zmiany, które choć jeszcze nie są czerniakami, wykazują cechy sugerujące potencjalną przemianę, takie jak świąd, zaczerwienienie czy krwawienie. Wczesne wykrycie niepokojących zmian umożliwia ich usunięcie wraz z obszarem zdrowej tkanki, co zapobiega rozwojowi nowotworu.
Kiedy warto wykonać badanie darmatoskopowe?
Przeprowadzanie regularnych kontrolnych badań dermatoskopowych raz w roku jest istotne dla profilaktyki czerniaka oraz innych schorzeń skóry u osób dorosłych. Dodatkowo, w przypadku nagle pojawiających się niepokojących zmian skórnych (według kryteriów zawartych w skali ABCDE), zaleca się natychmiastowe wykonanie dermatoskopii.
Osoby należące do grupy ryzyka, takie jak te posiadające piegi lub różnego rodzaju znamiona, słabo się opalające lub w ogóle nieopalające się, o jasnej karnacji, często narażone na promieniowanie słoneczne, korzystające regularnie z solarium lub mające historię choroby czerniaka w rodzinie, powinny poddawać się badaniom dermatoskopowym co pół roku.
Warto zauważyć, że dermatoskopia umożliwia również ocenę naczyniaków, brodawek, trzonu włosa oraz łożyska naczyniowego obrąbka naskórka paznokcia w przypadku chorób tkanki łącznej, jak również umożliwia identyfikację świerzbowca.
Usuwanie znamion
Znamiona barwnikowe, pieprzyki lub łagodne guzki umiejscowione w widocznych miejscach często stanowią powód do kompleksów i są źródłem obniżonego samopoczucia. Jednocześnie zmiany skórne schowane pod ubraniem, często narażone są na otarcia odzieży lub kontakt z kosmetykami i detergentami. W takiej sytuacji rozsądnym wyjściem jest poddanie się zabiegowi usunięcia zmian, które przeszkadzają pacjentom.
