Nowotwory złośliwe piersi stanowią drugą najczęstszą przyczynę zgonów wśród kobiet. Każdego roku ponad 20 tysięcy Polek dostaje tę przykrąŌ diagnozę. Co istotne, rak piersi dotyka również kobiety przed 40. rokiem życia, co czyni profilaktykę niezwykle ważnym aspektem dbania o zdrowie. Regularne badania, takie jak USG piersi i mammografia, są podstawą, ale czasami okazują się niewystarczające. W takich przypadkach warto zastanowić się nad bardziej zaawansowanymi metodami prewencji, takimi jak profilaktyczna mastektomia. Dowiedz się kiedy należy wykonać profilaktyczną mastektomie?
Czym jest mastektomia?
Mastektomia to procedura chirurgiczna, która polega na wycięciu gruczołu piersiowego, często wraz z brodawką i otoczką. Lekarz przeprowadza zabieg zarówno w celu zmniejszenia ryzyka zachorowania na raka, co nazywa się mastektomią profilaktyczną, jak i w ramach leczenia nowotworu złośliwego. Wówczas wtedy określany jako mastektomia terapeutyczna. Istnieją różne typy mastektomii. Wyróżniamy mastektomię prostą, częściową oraz zmodyfikowaną, z których każda jest stosowana w zależności od konkretnej sytuacji klinicznej.
Mastektomia profilaktyczna
Profilaktyczna mastektomia to zabieg polegający na prewencyjnym usunięciu jednej lub obu piersi, mający na celu znaczące obniżenie ryzyka rozwoju raka piersi. Jest to rozwiązanie dedykowane dla kobiet z wysokim ryzykiem zachorowania, spowodowanym na przykład obciążeniami genetycznymi lub obecnością mutacji genów BRCA1 lub BRCA2. Decyzja o przeprowadzeniu tego zabiegu wymaga gruntownego przemyślenia i zrozumienia wszystkich jego aspektów. Mastektomia profilaktyczna jest często łączona z rekonstrukcją piersi. Jednak decyzja o jej wykonaniu pozostaje w gestii pacjentki. Procedura ta może przynieść korzyści zdrowotne oraz zapewnić poczucie psychicznego komfortu.
Mastektomia profilaktyczna – jakie są wskazania?
Zabieg jest przeznaczony głównie dla kobiet z najwyższym i wysokim ryzykiem zachorowania na raka piersi. Zgodnie z wytycznymi Polskiego Towarzystwa Onkologii Klinicznej, do tej grupy należą osoby:
- z mutacją genu BRCA1 lub BRCA2,
- z obciążonym wywiadem rodzinnym, gdzie rak piersi wystąpił u krewnych pierwszego i drugiego stopnia.
Prewencyjne usunięcie piersi może być również wskazane u kobiet, u których wykryto podejrzane zmiany morfologiczne. Zdarza się, że pacjentki z już zdiagnozowanym nowotworem rozważają profilaktyczne usunięcie drugiej, zdrowej piersi. Jednak, decyzja ta nie zawsze poprawia rokowania, dlatego ważne jest dokładne omówienie wszystkich aspektów z lekarzem.
Jak wygląda prewencja mastektomii?
Przed profilaktyczną mastektomią pacjentka przechodzi konsultację z chirurgiem. Zabieg ten wykonywany jest w znieczuleniu ogólnym, podczas którego całkowicie usuwa się gruczoł piersiowy. Często istnieje możliwość jednoczesnej rekonstrukcji za pomocą implantu lub własnych tkanek, jeśli pacjentka wyraziła taką wolę i spełnia odpowiednie kryteria. Czasami stosuje się tzw. mastektomię podskórną, zachowującą skórę, ale zazwyczaj preferowana jest metoda tradycyjna, aby zminimalizować ryzyko pozostawienia fragmentów gruczołu piersiowego.
Profilaktyczna mastektomia trwa kilka godzin. Po zakończeniu operacji lekarz zakłada szwy, a pacjentka pozostaje na obserwacji zazwyczaj przez dobę. Szwy usuwa się zwykle po około dwóch tygodniach. Po zabiegu należy stosować się do zaleceń lekarza, które mogą obejmować:
- noszenie specjalistycznej bielizny,
- prowadzenie oszczędzającego trybu życia,
- regularne wizyty kontrolne.
Rehabilitacja i powrót do pełnej sprawności trwają zazwyczaj od 2 do 4 tygodni.
Mutacje genetyczne
Mutacje genu BRCA1 znacznie zwiększają ryzyko zachorowania na raka piersi, w tym szczególnie na raka rdzeniastego, oraz na raka jajnika. Szacuje się, że nosicielki wadliwego genu BRCA1 mają od 56% do 80% ryzyka zachorowania na raka piersi w ciągu życia. Z kolei ryzyko raka jajnika waha się między 15% a 40%. Gen BRCA2, zlokalizowany na chromosomie 13, jest również związany z wysokim ryzykiem raka piersi zarówno u kobiet, jak i mężczyzn, wynoszącym około 6% w ciągu życia. Niestety, nie istnieje leczenie, które mogłoby naprawić uszkodzone geny BRCA1 lub BRCA2. Każdego roku diagnozuje się około 1000 kobiet z mutacjami BRCA1 lub BRCA2 w kontekście raka piersi. Nie wszystkie pacjentki decydują się na profilaktyczne operacje. Część z nich wybiera intensywny nadzór i regularne badania obrazowe piersi co pół roku.
Profilaktyczna mastektomia a rekonstrukcja piersi
Rekonstrukcja piersi odgrywa kluczową rolę w procesie leczenia wielu kobiet. Istnieje kilka technik, które można rozważyć przy rekonstrukcji piersi:
- Rekonstrukcja z użyciem implantów: To jedna z najpopularniejszych metod. Chirurg wprowadza implanty silikonowe pod skórę i mięsień piersiowy, aby odtworzyć kształt piersi.
- Rekonstrukcja z wykorzystaniem tkanek własnych pacjentki (lipotransfer): W tej metodzie, tkanki pobrane z innych części ciała, takich jak brzuch (procedura DIEP lub TRAM), plecy (procedura latissimus dorsi) czy uda, są przeszczepiane do obszaru piersi, aby uformować nową pierś.
- Rekonstrukcja mieszana: W niektórych przypadkach można połączyć obie metody, stosuje się zarówno implanty, jak i własne tkanki pacjentki, co pozwala na uzyskanie lepszych rezultatów.
Profilaktyczna mastektomia to nie wszystko, pamiętaj o wsparciu
Podjęcie decyzji o profilaktycznej mastektomii to wyjątkowo osobisty i trudny krok. Ważne jest, aby kobiety rozważające tę procedurę miały dostęp do wszechstronnej opieki i wsparcia, w tym:
- Konsultacja genetyczna: Genetyk może pomóc zrozumieć ryzyko genetyczne oraz omówić opcje profilaktyczne.
- Konsultacja onkologiczna: Onkolog przedstawi ryzyko raka piersi oraz zaproponuje możliwe strategie prewencyjne.
- Wsparcie psychologiczne: Rozmowy z psychologiem lub terapeutą mogą być pomocne w radzeniu sobie z emocjami związanymi z decyzją o mastektomii.
- Konsultacja z chirurgiem plastycznym: Specjalista w dziedzinie rekonstrukcji piersi przedstawi dostępne metody rekonstrukcji i pomoże wybrać najlepszą opcję dla pacjentki.
