Początki prasy kobiecej na terenie Polski sięgają połowy XIX wieku. Oblicze pism dla kobiet jeszcze kilkadziesiąt lat temu było zupełnie inne niż współcześnie, choć pewne kategorie funkcjonują w niej do dziś. Czym zaczytywały się kobiety niegdyś i co z tego mogłoby zainteresować dzisiejsze panie?
Powody powstania prasy kobiecej były silnie związane z ruchem feministycznym, który swój rozkwit przeżywał w drugiej połowie XIX wieku w Europie. To właśnie wtedy, z pomocą pism kobiecych, propagowano ideę równości płci. Pojawienie się na rynku wydawniczym pism kobiecych, to także konsekwencja rozwoju prasy w tym czasie i pojawianie się wielu tytułów specjalistycznych: medycznych, literackich, poradnikowych i artystycznych. Rozpowszechnienie się oświaty i edukacji wśród kobiet miały ogromny wpływ na poczytność tych pism. Co mogliśmy znaleźć w prasie do połowy XIX do połowy XX wieku?
Pierwsze pisma kobiece – o czym?
Pierwsze pisma kobiece w XIX wieku, zajmowały się głównie literaturą. Takie tytuły jak „Pierwiosnek” lub „Magazyn Mód” publikowały głównie literaturę rodzimą lub tłumaczenia literatury zagranicznej np. Dickensa lub Balzaca. W 1840 roku zaczął się także ukazywać „Dziennik mód Paryskich” wzorujących się na francuskich pismach w którym można było znaleźć kącik literacki, dodatki z wykrojami, ogłoszenia oraz recenzje. Druga połowa XIX wieku to prawdziwy rozkwit rynku wydawniczego. Zaczęły pojawiać się periodyki i różnym poziomie i skierowane do kobiet ze zróżnicowanym poziomem wykształcenia traktujące o prowadzeniu gospodarstwa domowego, kulturze i informacyjne. Jednym z najpopularniejszych pism kobiecych, wydawanych z małymi przerwami od 1865 roku do 1939 roku to magazyn „Bluszcz”, które skupiały się na tematyce dotyczącej kultury, oświaty, a także polityki wewnętrznej kraju, szczególnie tej dotyczącej kobiet. Po pierwszej wojnie charakter pisma się zmienił, ale został rozszerzony także o dodatki takie jak „Kultura ciała”, „Wychowanie i szkoła” „turystyczny i uzdrowiskowy” oraz „Wzory na hafty”. Skierowany był zatem do szerokiej grupy kobiet o różnym statusie społecznym i zamożności.
Podobieństwa i różnice
Pomiędzy dzisiejszą prasą kobiecą a ta wydawaną 100 lat temu można zauważyć pewne podobieństwa. W dzisiejszych pismach, szczególnie tych dedykowanych gospodyniom domowym w dalszym ciągu znajdziemy porady dotyczące prowadzenia domu, przepisy kucharskie lub informacje o medycynie i zdrowiu. Dzisiejsze pisma także zajmują się prawami kobiet, oczywiście już w zupełnie innym aspekcie, jednak prawa i problemy kobiet nadal są w nich poruszane. Różnicą z pewnością są nośniki. Ogromna część publikacji przeniosła się do internetu, choć w prasie drukowanej nadal pojawiają się nowe tytuły. Różnice są z również w jakości ilustracji i zdjęć. Dziś żadne pismo, nawet codzienne, poważne gazety nie ukazują się przykuwających uwagę zdjęć . Nasza epoka wydaje się być „bardziej obrazkową”. Różnicą z pewnością jest też zawartość jeśli chodzi o literaturę. Dziś trudno znaleźć pisma literackie w ogóle, choć w pewnej niszy z pewnością się ukazują. Literatura już nie jest dziś tym co kobiety znajda w pismach dla siebie przeznaczonych, a tą kategorię w pewnym sensie zastąpiły reportaże.
Czy dzisiejsze kobiety byłyby zainteresowane zawartością pism sprzed 100 lat? Z pewnością tak, ale… 100 lat temu. Dziś borykamy się z innymi problemami niż nasze prababki zarówno w ujęciu społeczno-kulturalnym jak i tym dotyczących codziennych spraw, prowadzenia domu czy dbania o urodę. Najważniejszą rzeczą jednak jest fakt, że w ogromnej mierze dzięki tamtym tygodnikom i ówczesnym kobietom, możemy się cieszyć i czytać współczesne pisma kobiece.
źródła:
Chwastyk-Kowalczyk, Jolanta. „Bluszcz” w latach 1918-1939. Wydawnictwo Ibidem, 2011.